Trong mỗi hệ thống quản lý hành chính nhà nước, việc tuân thủ và áp dụng những nguyên tắc cơ bản đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và công bằng. Những nguyên tắc này không chỉ là nguyên liệu cần thiết mà còn là nền tảng để xây dựng một hệ thống hành chính nhà nước mạnh mẽ và tin cậy. Hãy cùng Đại học từ xa Blog tìm hiểu về những nguyên tắc cơ bản trong quản lý hành chính nhà nước trong bài viết dưới đây.
Nguyên tắc cơ bản trong quản lý hành chính nhà nước là nền tảng quan trọng đối với sự hoạt động của bất kỳ tổ chức hoặc cơ quan chính phủ nào. Những nguyên tắc này không chỉ định hình cách thức mà chính phủ hoạt động mà còn giúp xây dựng và duy trì sự minh bạch, tính công bằng và hiệu quả trong việc cung cấp dịch vụ và quản lý nguồn lực.
Nguyên tắc cơ bản trong quản lý hành chính nhà nước
Trong khi các nguyên tắc có thể thay đổi tùy theo ngữ cảnh và văn hóa, nhưng một số nguyên tắc cơ bản như nguyên tắc pháp luật, nguyên tắc tính minh bạch và nguyên tắc tính công bằng thường được coi là không thể thay đổi. Việc hiểu và áp dụng những nguyên tắc này không chỉ là trách nhiệm mà còn là một yếu tố quyết định sự thành công của các hoạt động quản lý hành chính nhà nước.
2. Các nguyên tắc chính trị – xã hội
Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước
2.1. Nguyên tắc đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước
Sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước bao gồm mọi khía cạnh của đời sống quốc gia, từ chính trị, kinh tế, khoa học – kỹ thuật đến văn hóa – xã hội. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Đảng can thiệp vào các hoạt động chuyên môn của các cơ quan nhà nước.
Thay vào đó, Đảng tập trung vào việc định hướng tư tưởng, xác định đường lối, và phương châm chính sách, cũng như tổ chức các hoạt động trên lĩnh vực chuyên môn. Hiến pháp của chúng ta rõ ràng quy định rằng “Mọi hoạt động của Đảng phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật” (Điều 4, Hiến pháp năm 1992, sửa đổi và bổ sung năm 2001).
2.2. Nguyên tắc nhân dân lao động đông đảo vào quản lý hành chính nhà nước
Nguyên tắc nhân dân lao động đông đảo vào quản lý hành chính nhà nước
Với tinh thần dân chủ sâu sắc, nguyên tắc về việc tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân đã được nhà nước xã hội chủ nghĩa thừa nhận và cam kết thực hiện. Điều 2 của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) quy định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nước phân quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, được nhân dân lập ra, vì nhân dân. Tất cả quyền lực, nhà nước thuộc về nhân dân, với nền tảng là sự liên minh giữa giai cấp công nhân và nông dân cùng với tầng lớp trí thức”.
Điều này nhấn mạnh sự quan trọng của việc nhân dân lao động thực sự đảm nhận vai trò là người làm chủ đất nước.
2.3. Nguyên tắc tập trung dân chủ
“Tập trung – dân chủ” được xác định là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Nhà Nước, cũng như trong quản lý hành chính nhà nước. Các hoạt động này được tổ chức và triển khai dựa trên sự tuân thủ nguyên tắc này, như đã quy định trong điều 6 của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001): quy định: “Quốc Hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan Nhà nước khác đều được tổ chức và hoạt động dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ”.
2.4. Nguyên tắc bình đẳng giữa các dân tộc
Đảm bảo quyền bình đẳng giữa các dân tộc
Trong quản lý hành chính nhà nước, các tổ chức quản lý hành chính nhà nước sử dụng pháp luật như một công cụ quan trọng để đảm bảo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ của họ. Điều 12 của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) quy định rằng: “Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.”
2.5. Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa
Trong quản lý hành chính nhà nước, các tổ chức quản lý hành chính nhà nước sử dụng pháp luật như một công cụ quan trọng để đảm bảo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ của họ. Điều 12 của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) quy định rằng: “Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.”
3. Các nguyên tắc tổ chức Kỹ thuật
3.1. Nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương
Nguyên tắc quản lý theo ngành
Cùng với sự phát triển của xã hội là việc chuyên môn hóa các hoạt động của con người trong đời sống xã hội. Quản lý theo địa phương là quản lý trên phạm vi lãnh thổ nhất định theo sự phân vạch địa giới hành chính của nhà nước. Theo quy định của nước ta, việc quản lý theo địa phương được thực hiện theo ba cấp:
Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
Xã, phường, thị trấn
3.2. Nguyên tắc quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo chức năng và phối hợp quản lý liên ngành
Sự phát triển của một ngành rất cần phải có hoạt động quản lý theo chức năng của các cơ quan chuyên môn diễn ra trong phạm vi của ngành được thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất.
Để sự phát triển của xã hội được thực thi trên những nguyên tắc quản lý, hệ thống pháp luật được ban hành và mang tính chặt chẽ. Ngành luật bao gồm nhiều chuyên ngành khác nhau, mỗi chuyên ngành tập trung vào đào tạo về một lĩnh vực pháp luật cụ thể, mang lại hiểu biết đầy đủ và toàn diện để học viên có thể thực hành nghề luật hoặc thực hiện các công việc khác trong lĩnh vực liên quan đến kiến thức về luật.
Đặc biệt, hiện nay với công nghệ 4.0, ngành Luật đã mở rộng hình thức đào tạo với chương trình đại học từ xa. Với hình thức học từ xa ( hay còn gọi học online, học trực tuyến ) cho phép người học chủ động thời gian học tập, phù hợp với mọi đối tượng, từ người đi làm bận rộng… tới người muốn nâng cao trình độ.
